سل (MDR) چیست؟
بیماریMDR-TB توبرکولوز ناشی از مایکوباکتری‌هایی است که به بسیاری از داروها مقاوم شده‌اند. MDR-TB کوتاه‌شده از کلمات انگلیسی توبرکولوز مقاوم به چند دارو (multidrug-resistant tuberculosis) گرفته شده است. داروهای اصلی و موثر بیماری توبرکولوز، ریفامپین و ایزونیازید، نمی‌توانند برای درمان این نوع از توبرکولوز استفاده شوند.
اگر سل نیز به فلوروکینولون‌ها مقاومت داشته باشد، آن را پیش XDRسل می نامند.
سل XDR یعنی سل گسترده ی مقاوم به دوا است که علاوه بر داروهای فوق، نسبت به بداکویلین و/یا لینزولید نیز مقاومت دارد.
از کجا میتوانم سل MDR را بگیرم؟
سل همیشه به همان روش، از طریق هوا منتقل میشود. عفونت می‌تواند توسط فردی که از سل ریوی چنددارویی مقاوم (MDR-TB) رنج می‌برد، منتشر شود.
سل چنددارویی مقاوم (MDR-TB) در کشورهایی که دسترسی نامناسب به تشخیص سل (فناوری و یا تخصص ندارند) و یا درمان دارویی سل را ندارند، رایج است. عملکرد درمانی نیز ممکن است ناکافی باشد.
گاهی اوقات، درمان اولیه سل حساس به دارو، مقاومت در برابر ریفامپین و ایزونیازید را توسعه می‌دهد. این اتفاق ممکن است در صورت عدم رعایت نظم در درمان سل یا داشتن وقفه‌های تکراری یا بلند مدت در درمان رخ دهد.
MDR-TB در سراسر جهان یافت میشود. تقریبا نیمی از افراد مبتلا در هند، چین و روسیه زندگی میکنند. تعداد موارد MDR-TB به خصوص در منطقه اروپایی سازمان بهداشت جهانی، به طور اصلی خارج از اتحادیه اروپا/منطقه اقتصادی اروپا بسیار بالاست.
در فنلاند، سل مقاوم به داروها کمی کمیاب است: هر سال چندین مورد MDR-TB تشخیص داده میشود و فقط یک مورد از سل دارای مقاومت پیشرفته به داروها (pre-XDR و XDR-TB) در دهه‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ گزارش شده است.
سل مقاوم به چند دوا چگونه درمان میشود؟
سل MDR با ترکیب چندین دارو درمان میشود و درمان برای مدت طولانی است. در ابتدا، ۵-۷ داروی مختلف نیاز است، اما بعداً، هنگامی که درمان شروع به کار کرده است، تعداد داروها می‌تواند به ۴-۵ کاهش یابد. هدف همیشه پیدا کردن ترکیبی از داروهای موثر برای هر بیمار است. پزشک درمان کننده با تیم ملی متخصصین درمان سل همکاری می‌کند که در مورد ترکیب داروها توصیه می‌دهند.
درمان برای سل مقاوم به چند دارو ممکن است عوارض جانبی داشته باشد و بیمار به اطلاعات و دستورالعمل‌های مربوط به خودنظارت داده میشود. عوارض جانبی می‌تواند به صورت متنوعی کاهش یابد. گاهی اوقات، باید دارویی که آسیب جدی به بیمار وارد می‌کند، قطع شود.
درمان سل مقاوم به چند دارو به طور معمول دو سال طول می‌کشد. گاهی اوقات درمان دارویی کافی نیست و برای بهبود بیشتر، جراحی نیاز است.
آیا سل مقاوم به چند دارو قابل درمان است؟
تنها راه برای بهبود از سل مقاوم به چند دارو، پایبندی به درمان دارویی روزانه است. این مسئله توسط یک فرد آموزش دیده که مصرف داروهای سل را نظارت می‌کند و به دنبال عوارض جانبی ممکن است.
نتیجه درمان سل مقاوم به چند دارو به بسیاری از عوامل بستگی دارد. میزان گسترش بیماری، مقاومت سویه سل، سن و سایر بیماری‌های بیمار، و همچنین اینکه بیمار چقدر می‌تواند داروهای سل را تحمل کند، تماماً بر روی نتیجه درمان تأثیر می‌گذارد. درمان سل مقاوم به چند دارو اغلب ناکام‌تر از درمان سل معمولی است زیرا داروها کمتر موثر هستند و درمان طولانی مدت با احتمال بیشتری از عوارض جانبی همراه است.
نیاز به داروهای جدید و موثرتر برای درمان سل مقاوم به چند دارو وجود دارد و در سراسر جهان در حال توسعه آن‌ها هستند.
